Τις τελευταίες ημέρες ολοένα και πιο έντονα ακούγεται και γράφεται περί της ανάγκης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να κινηθεί προς τα αριστερά του πολιτικού φάσματος. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που η «στροφή» (εντός ή εκτός εισαγωγικών) λαμβάνει διαστάσεις συγκρινόμενες με την επιλογή του …Μαρτίνου Λουθήρου.
[Την ίδια ώρα που τα ηγετικά στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης διακηρύσσουν σε όλους τους δυνατούς τόνους και με κάθε αφορμή τα περί «αριστερής στροφής», ο επικεφαλής του Σύ.ριζ.α μηχανευόμενος την «μεγάλη Αριστερά» αναζητεί τους εγχώριους Oskar Lafontaine και Renate Künast (η τελευταία από τους διαδόχους του Joschka Fischer που προτιμά πλέον να μιλά και να γράφει από τη θέση ενός …Rebel Realist].
Με ανοικτό, προς το παρόν, το ερώτημα για το τι πραγματικά (και πρακτικά) σημαίνει «στροφή» (αλλαγή κατεύθυνσης και στάσης απέναντι στα μεγάλα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα ή απλώς, μια επικοινωνιακού τύπου «κυκλική κίνηση» γύρω από τον κομματικό ‘αξονα; ) θεωρώ πως θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο αν τα ηγετικά στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ξαναδιάβαζαν για λίγο –έστω με κλεφτές ματιές- την ιστορία και τη διαδρομή των πολιτικών και εκλογικών πραγμάτων της Μεταπολίτευσης.
Παραμένω μόνο στο πεδίο της σταχυολόγησης ορισμένων από αυτές τις στιγμές της διαδρομής:
Α) Το Πασόκ το 1977 διεύρυνε την εκλογική του επιρροή κατά κύριο λόγο αποσπώντας στελέχη και ψήφους από τη δεξαμενή της μεταπολιτευτικής ‘Ενωσης Κέντρου – η οποία το 1974, στις πρώτες εκλογές μετά τη Χούντα, πλαισιωμένη με νέο αίμα (Κίνηση «Νέες Πολιτικές Δυνάμεις» και ΣΔΕ, καθαρής σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης με φιλοευρωπαϊκούς προσανατολισμούς) κατάφερε να αναδειχθεί στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 20,42 % έναντι 13,5 % του νεοσύστατου κινήματος υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου (που είχε ενσωματώσει στους κόλπους του την πλειοψηφία των στελεχών της Δημοκρατικής Άμυνας, μιας από τις πιο καθαρές εκφράσεις της Κεντροαριστεράς εκείνων των χρόνων).
Αν κάποιος θα θέλει να διαπιστώσει το πώς λειτούργησε η δεξαμενή της ΕΚ-ΝΔ δεν έχει παρά να ανατρέξει στους εκλογικούς συνδυασμούς του 1974 και του 1997 των δύο κομμάτων.
Το άθροισμα των δύο κομμάτων το 1974 φθάνει το 35 %, ενώ το 1977 το ποσοστό τους υπερβαίνει κατά τι το 37 %. Ας σημειωθεί ότι η Αριστερά μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων αυξάνει και εκείνη το ποσοστό της , ενώ το 1977 στο εκλογικό σχήμα που συγκροτείται με πρωτοβουλία του ΚΚΕ Εσωτερικού (Συμμαχία) συμμετέχουν και δυνάμεις από το χώρο της κεντροαριστεράς –που άλλες μεν προέρχονται από την ΕΚ-ΝΔ όπως τα στελέχη της Πρωτοβουλίας για τη Δημοκρατία και το Σοσιαλισμό και η Χριστιανική Δημοκρατία / Ψαρουδάκης και άλλες από το Πασόκ όπως η κίνηση της Σοσιαλιστικής Πορείας .
Β) Το Πασόκ παρά τις ακραίες θέσεις του (σχετικά με την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ ή τις κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής) εν τούτοις διατηρεί ανοιχτούς τους διαύλους της επικοινωνίας με δεξαμενές στελεχών, πολιτευτών και ψηφοφόρων –και προς τα «δεξιά» του και προς τα «αριστερά» του- καθ΄όλη τη διάρκεια της πορείας του προς την κυβερνητική εξουσία. Άλλωστε, εκείνη τη περίοδο το Πασόκ όχι μόνο διατηρεί πρόσβαση σε δεξαμενές αλλά μπορεί κιόλας με σχετική ευκολία –και προπαντός, ανοχή στις διαφορετικές απόψεις που είναι ελεύθερες να υφίστανται αλλά χωρίς να εκφράζονται δημόσια- ενσωματώνει πολιτευτές και στελέχη.
Γ) Με αυτή τη μέθοδο ξεμπλέκει –ιδιαίτερα με την ανάδειξη του σε κυβέρνηση το 1981- με την ενοχλητική παρουσία και δράση επώνυμων στελεχών και συλλογικοτήτων στο χώρο της Κεντροαριστεράς, ιδιαίτερα όσων εξ αυτών συνεχίζουν να ορίζονται ως σοσιαλδημοκράτες, προοδευτικοί δημοκράτες και σοσιαλιστές με φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό και πίστη στις δημοκρατικές διαδικασίες. Οι περισσότεροι εξ αυτών θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια προσωπικές πορείες, ενώ τα ήδη συγκροτημένα σχήματα θα φθίνουν μέχρις εξαφανίσεως από το πολιτικό χάρτη. Τουλάχιστον, μέχρι το 1989 για ορισμένους (Συνασπισμός) και το 1996 (Σημίτης) για κάποιους άλλους. Το 1989 και το 1996 είναι δύο ημερομηνίες –σταθμοί για την ανάδυση της Κεντροαριστεράς και μαζί δύο χαμένα στοιχήματα (εκ του αποτελέσματος) για αυτόν τον χώρο. Και αυτό γιατί η μεν διακυβέρνηση Σημίτη εν τέλει δεν μπόρεσε να διαμορφώσει όρους ηγεμονίας και να κερδίσει το παιχνίδι σε σχέση με το κομματικό Πασόκ, ο δε Συνασπισμός –κύρια έκφραση της ανανεωτικής και δημοκρατικής Αριστεράς, βασική συνιστώσα της Κεντροαριστεράς- επέλεξε να κινηθεί στην ασφάλεια της … παράδοσης του επανιδρυμένου … σφυροδρέπανου με ολίγη από κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης.
Δ) ‘Όλα τα χρόνια του κυβερνητικού Πασόκ η κυρίαρχη επιδίωξη είναι η (εκλογική) αυτοδυναμία μέσω των τεχνικών της ενσωμάτωσης των αντι-δεξιών δυνάμεων (η μεγάλη δημοκρατική προοδευτική παράταξη) – επιδίωξη που δεν βρίσκει στόχο το ΄89 λόγω της αντίστασης της Αριστεράς (ενιαίος Συνασπισμός) αλλά προβάλλεται και πάλι στο προσκήνιο μετά την νίκη Σημίτη το ΄96 – όπου οι τεχνικές της ενσωμάτωσης απευθύνονται στα νέα δυναμικά κοινωνικά στρώματα που επιδιώκουν να καταλάβουν μια θέση στο γαλαξία του εκσυγχρονισμού. Η διακυβέρνηση Σημίτη ορίζει ένα νέο πεδίο πολιτικών και κοινωνικών προσδοκιών αλλά αδυνατεί για πολλούς και διαφορετικούς λόγους να ξεμπλέξει από την ιστορία του κομματικού Πασόκ που λειτουργεί ήδη ως βαρίδι…
Ε) Η απώλεια της κυβερνητικής εξουσίας το 2004 σημαίνει και το τέλος της δυνατότητας του «όλου Πασόκ» να διαμορφώσει εκ νέου δεξαμενές και συνομιλητές στα «δεξιά» και στα «αριστερά» του. Και δεν είναι μόνο ότι δεν θέλει αλλά μάλλον ότι δεν δύναται καθόσον προς τα «δεξιά» του, δηλαδή το ακροατήριο της εποχής της διακυβέρνησης Σημίτη έχει επιλέξει προς ώρας κατεύθυνση, ενώ προς τα «αριστερά» του η εν δυνάμει δεξαμενή του Σύ.ριζ.α ανάμεσα στη νοσταλγία της Εθνικής Αντίστασης και τη γοητεία της Γένοβα και του Πόρτο Αλέγκρε νιώθει ήδη να πορεύεται στα βήματα της ΕΔΑ του 1958. Όσο για το ΚΚΕ, έχει ανέβει στο … Γράμμο, που όπως λένε οι νεολαίοι του «δεν είναι απλά ένα βουνό, αλλά ένας τρόπος να ζεις δίχως να αφανίζεσαι».
ΣΤ) Με άλλα λόγια, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα χρειασθεί να ανακαλύψει τον … Blair και ίσως και εκείνος δεν είναι αρκετός. Αν ψάξει προς …Sarkozy μεριά ίσως να καταφέρει να παρουσιάσει μια αξιόπιστη κυβερνητική πρόταση-λύση και σε πρόσωπα και σε πρόγραμμα. Αλλά, αναρωτιέμαι Sarkozy και αριστερή στροφή δένουν; - έστω και ως υπόθεση εργασίας…
[Την ίδια ώρα που τα ηγετικά στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης διακηρύσσουν σε όλους τους δυνατούς τόνους και με κάθε αφορμή τα περί «αριστερής στροφής», ο επικεφαλής του Σύ.ριζ.α μηχανευόμενος την «μεγάλη Αριστερά» αναζητεί τους εγχώριους Oskar Lafontaine και Renate Künast (η τελευταία από τους διαδόχους του Joschka Fischer που προτιμά πλέον να μιλά και να γράφει από τη θέση ενός …Rebel Realist].
Με ανοικτό, προς το παρόν, το ερώτημα για το τι πραγματικά (και πρακτικά) σημαίνει «στροφή» (αλλαγή κατεύθυνσης και στάσης απέναντι στα μεγάλα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα ή απλώς, μια επικοινωνιακού τύπου «κυκλική κίνηση» γύρω από τον κομματικό ‘αξονα; ) θεωρώ πως θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο αν τα ηγετικά στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ξαναδιάβαζαν για λίγο –έστω με κλεφτές ματιές- την ιστορία και τη διαδρομή των πολιτικών και εκλογικών πραγμάτων της Μεταπολίτευσης.
Παραμένω μόνο στο πεδίο της σταχυολόγησης ορισμένων από αυτές τις στιγμές της διαδρομής:
Α) Το Πασόκ το 1977 διεύρυνε την εκλογική του επιρροή κατά κύριο λόγο αποσπώντας στελέχη και ψήφους από τη δεξαμενή της μεταπολιτευτικής ‘Ενωσης Κέντρου – η οποία το 1974, στις πρώτες εκλογές μετά τη Χούντα, πλαισιωμένη με νέο αίμα (Κίνηση «Νέες Πολιτικές Δυνάμεις» και ΣΔΕ, καθαρής σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης με φιλοευρωπαϊκούς προσανατολισμούς) κατάφερε να αναδειχθεί στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 20,42 % έναντι 13,5 % του νεοσύστατου κινήματος υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου (που είχε ενσωματώσει στους κόλπους του την πλειοψηφία των στελεχών της Δημοκρατικής Άμυνας, μιας από τις πιο καθαρές εκφράσεις της Κεντροαριστεράς εκείνων των χρόνων).
Αν κάποιος θα θέλει να διαπιστώσει το πώς λειτούργησε η δεξαμενή της ΕΚ-ΝΔ δεν έχει παρά να ανατρέξει στους εκλογικούς συνδυασμούς του 1974 και του 1997 των δύο κομμάτων.
Το άθροισμα των δύο κομμάτων το 1974 φθάνει το 35 %, ενώ το 1977 το ποσοστό τους υπερβαίνει κατά τι το 37 %. Ας σημειωθεί ότι η Αριστερά μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων αυξάνει και εκείνη το ποσοστό της , ενώ το 1977 στο εκλογικό σχήμα που συγκροτείται με πρωτοβουλία του ΚΚΕ Εσωτερικού (Συμμαχία) συμμετέχουν και δυνάμεις από το χώρο της κεντροαριστεράς –που άλλες μεν προέρχονται από την ΕΚ-ΝΔ όπως τα στελέχη της Πρωτοβουλίας για τη Δημοκρατία και το Σοσιαλισμό και η Χριστιανική Δημοκρατία / Ψαρουδάκης και άλλες από το Πασόκ όπως η κίνηση της Σοσιαλιστικής Πορείας .
Β) Το Πασόκ παρά τις ακραίες θέσεις του (σχετικά με την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ ή τις κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής) εν τούτοις διατηρεί ανοιχτούς τους διαύλους της επικοινωνίας με δεξαμενές στελεχών, πολιτευτών και ψηφοφόρων –και προς τα «δεξιά» του και προς τα «αριστερά» του- καθ΄όλη τη διάρκεια της πορείας του προς την κυβερνητική εξουσία. Άλλωστε, εκείνη τη περίοδο το Πασόκ όχι μόνο διατηρεί πρόσβαση σε δεξαμενές αλλά μπορεί κιόλας με σχετική ευκολία –και προπαντός, ανοχή στις διαφορετικές απόψεις που είναι ελεύθερες να υφίστανται αλλά χωρίς να εκφράζονται δημόσια- ενσωματώνει πολιτευτές και στελέχη.
Γ) Με αυτή τη μέθοδο ξεμπλέκει –ιδιαίτερα με την ανάδειξη του σε κυβέρνηση το 1981- με την ενοχλητική παρουσία και δράση επώνυμων στελεχών και συλλογικοτήτων στο χώρο της Κεντροαριστεράς, ιδιαίτερα όσων εξ αυτών συνεχίζουν να ορίζονται ως σοσιαλδημοκράτες, προοδευτικοί δημοκράτες και σοσιαλιστές με φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό και πίστη στις δημοκρατικές διαδικασίες. Οι περισσότεροι εξ αυτών θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια προσωπικές πορείες, ενώ τα ήδη συγκροτημένα σχήματα θα φθίνουν μέχρις εξαφανίσεως από το πολιτικό χάρτη. Τουλάχιστον, μέχρι το 1989 για ορισμένους (Συνασπισμός) και το 1996 (Σημίτης) για κάποιους άλλους. Το 1989 και το 1996 είναι δύο ημερομηνίες –σταθμοί για την ανάδυση της Κεντροαριστεράς και μαζί δύο χαμένα στοιχήματα (εκ του αποτελέσματος) για αυτόν τον χώρο. Και αυτό γιατί η μεν διακυβέρνηση Σημίτη εν τέλει δεν μπόρεσε να διαμορφώσει όρους ηγεμονίας και να κερδίσει το παιχνίδι σε σχέση με το κομματικό Πασόκ, ο δε Συνασπισμός –κύρια έκφραση της ανανεωτικής και δημοκρατικής Αριστεράς, βασική συνιστώσα της Κεντροαριστεράς- επέλεξε να κινηθεί στην ασφάλεια της … παράδοσης του επανιδρυμένου … σφυροδρέπανου με ολίγη από κινήματα κατά της παγκοσμιοποίησης.
Δ) ‘Όλα τα χρόνια του κυβερνητικού Πασόκ η κυρίαρχη επιδίωξη είναι η (εκλογική) αυτοδυναμία μέσω των τεχνικών της ενσωμάτωσης των αντι-δεξιών δυνάμεων (η μεγάλη δημοκρατική προοδευτική παράταξη) – επιδίωξη που δεν βρίσκει στόχο το ΄89 λόγω της αντίστασης της Αριστεράς (ενιαίος Συνασπισμός) αλλά προβάλλεται και πάλι στο προσκήνιο μετά την νίκη Σημίτη το ΄96 – όπου οι τεχνικές της ενσωμάτωσης απευθύνονται στα νέα δυναμικά κοινωνικά στρώματα που επιδιώκουν να καταλάβουν μια θέση στο γαλαξία του εκσυγχρονισμού. Η διακυβέρνηση Σημίτη ορίζει ένα νέο πεδίο πολιτικών και κοινωνικών προσδοκιών αλλά αδυνατεί για πολλούς και διαφορετικούς λόγους να ξεμπλέξει από την ιστορία του κομματικού Πασόκ που λειτουργεί ήδη ως βαρίδι…
Ε) Η απώλεια της κυβερνητικής εξουσίας το 2004 σημαίνει και το τέλος της δυνατότητας του «όλου Πασόκ» να διαμορφώσει εκ νέου δεξαμενές και συνομιλητές στα «δεξιά» και στα «αριστερά» του. Και δεν είναι μόνο ότι δεν θέλει αλλά μάλλον ότι δεν δύναται καθόσον προς τα «δεξιά» του, δηλαδή το ακροατήριο της εποχής της διακυβέρνησης Σημίτη έχει επιλέξει προς ώρας κατεύθυνση, ενώ προς τα «αριστερά» του η εν δυνάμει δεξαμενή του Σύ.ριζ.α ανάμεσα στη νοσταλγία της Εθνικής Αντίστασης και τη γοητεία της Γένοβα και του Πόρτο Αλέγκρε νιώθει ήδη να πορεύεται στα βήματα της ΕΔΑ του 1958. Όσο για το ΚΚΕ, έχει ανέβει στο … Γράμμο, που όπως λένε οι νεολαίοι του «δεν είναι απλά ένα βουνό, αλλά ένας τρόπος να ζεις δίχως να αφανίζεσαι».
ΣΤ) Με άλλα λόγια, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα χρειασθεί να ανακαλύψει τον … Blair και ίσως και εκείνος δεν είναι αρκετός. Αν ψάξει προς …Sarkozy μεριά ίσως να καταφέρει να παρουσιάσει μια αξιόπιστη κυβερνητική πρόταση-λύση και σε πρόσωπα και σε πρόγραμμα. Αλλά, αναρωτιέμαι Sarkozy και αριστερή στροφή δένουν; - έστω και ως υπόθεση εργασίας…
2 σχόλια:
Θυμηθείτε μάλιστα και τα exit polls που δείχνουν καθαρά ότι το μεγαλύτερο μέρος, ή έστω ίδιο σύμφωνα με κάποιες άλλες εταιρείες, ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ το 2004 έφυγαν σε αυτές τις εκλογές προς την Νέα Δημοκρατία, για να δείτε πόσο λάθος κάνουν τελικά όλοι αυτοί οι πολιτικοί αναλυτές στις εκτιμήσεις τους.
Σημείωση στο πιο πάνω. Το ίδιο με αυτό που έφυγε προς τον ΣΥΡΙΖΑ (σύμφωνα με το exit poll της METRON ALALYSIS)
Δημοσίευση σχολίου