27.8.05

Οι επέτειοι και τα μαθήματα της Ιστορίας.


Το να δίνεις τη μάχη εναντίον της λήθης (για να θυμηθούμε και τον Μίλαν Κούντερα) και να διατηρείς αναλοίωτη τη μνήμη (και δη τη συλλογική μνήμη) είναι σαν να υπερασπίζεσαι τα βασικά στοιχεία της ταυτότητας σου.

Ακόμη και να μπεις στον πειρασμό της περιπέτειας να "ξαναδιαβάσεις" τα γεγονότα είναι ένα αναζωογονητικό στοιχείο για την ιστορική μνήμη αλλά και την ίδια την Ιστορία.

Αλλά, άλλο "ξαναδιάβασμα" προϊόντος του χρόνου (η απόσταση βοηθάει πάντα για μια πιο ψύχραιμη και αντιδογματική ματιά) και με την ένταξη/συνυπολογισμό και νέων δεδομένων (data) κι άλλο "γομολάστιχα"(για να θυμηθούμε και τον Φίλιππο Ηλιού).

Ένα άρθρο του περιοδικού Economist αναφέρεται στις επετείους της "κομμουνιστικής" περιόδου των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης από τη σκοπιά των "μαθημάτων της Ιστορίας". Μόνο που τα συγκεκριμένα μαθήματα (με ή χωρίς εισαγωγικά) έχουν ένα μεγάλο και ευρύ φάσμα διακύμανσης ανάμεσα στο "ξαναδιάβασμα" και τη "γομολάστιχα".

Το άρθρο θίγει με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο το παράδειγμα της πρώην ενιαίας Τσεχοσλοβακίας. Ποιo είναι το χρονικό σημείο-τομή για τους Τσέχους και Σλοβάκους στην 40 χρονη σχεδόν κομμουνιστική καθεστωτική κυριαρχία; To ΄48 της επιβολής του κομμουνισμού ή το ΄68 της "Άνοιξης της Πράγας"; Ποιο είναι εν τέλει το έτος-ορόσημο;

Απάντηση μια δεν υπάρχει. Απαντήσεις, όμως, ούκ έστιν αριθμός. Όπως δεν μπορεί να υπάρξει και μια επέτειος αλλά πολλές μικρές επέτειοι, καλή ώρα όσες και οι μικρές προσωπικές ή συλλογικές ιστορίες μπορούν να αφηγηθούν πρώτα απ΄όλα οι πολίτες αυτών των χωρών. Η ιστορική έρευνα σε περιβάλλον ελευθερίας έχει σκοπό πρώτα απ΄όλα να φωτίσει και να αναδείξει αυτές τις ιστορίες χωρίς να επιδιώξει να νομιμοποιήσει μια και μόνη Ιστορία...

Δεν υπάρχουν σχόλια: