Το θολό τοπίο της διεύρυνσης

Για πρώτη φορά η χώρα μας αποκτά χερσαία σύνορα με άλλο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποκαθιστώντας μια γεωγραφική συνέχεια και ενότητα στο όραμα της πολιτικής ένωσης, από τα παγωμένα νερά της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας, το Δούναβη και την Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα ζεστά και φιλόξενα νερά της Μεσογείου.

Η ένταξη των δύο χωρών της βαλκανικής γειτονιάς μας (Ρουμανία, Βουλγαρία) από την 1η Ιανουαρίου 2007 ως γεγονός έχει πέρα από την συμβολική διάσταση –το τέλος μιας μεταβατικής περιόδου των μετα-κομμουνιστικών κοινωνιών στα βόρεια σύνορα της χώρας που άρχισε με την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου και ολοκληρώνεται με την ενσωμάτωση τους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς- μια εξόχως προκλητική σημασία καθώς συμβάλλει στη διαμόρφωση των όρων και προϋποθέσεων για την καθιέρωση μιας νέας περιφερειακής αγοράς, εκείνης της Ν.Α.Ευρώπης.

Η ένταξη των βορείων γειτόνων είναι και το καταλυτικό πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση κι ας ελπίσουμε όχι και το τελευταίο καθώς το ζήτημα των Δυτικών Βαλκανίων αφενός και το ζήτημα της Τουρκίας αφετέρου εξακολουθούν να αποτελούν αγκάθια για τις ηγετικές ελίτ της Ένωσης αλλά και της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών[ Για όσους θα ήθελαν να συμμερισθούν τους προβληματισμούς που αναπτύσσονται αλλά και τους σχεδιασμούς που γίνονται τόσο για τα Δυτικά Βαλκάνια, όσο και για την Τουρκική υποψηφιότητα ας επισκεφθούν την ιστοσελίδα της επιθεώρησης The Bridge όπου φιλοξενείται το σχετικό cover story του 2ου τεύχους].

Οι εξελίξεις έχουν άμεση σχέση τόσο με το κλίμα της αυξανόμενης εχθρότητας προς την πολιτική της διεύρυνσης –εχθρότητα που πέραν όλων των άλλων τροφοδοτείται από συμπεριφορές πολιτικών ηγετών -συμπεριφορές «εσωτερικής κατανάλωσης»- που αναπτύσσονται τόσο στις εκλογικές αγορές των ιδρυτικών και παλαιών μελών , όσο και εκείνων των νέων μελών της E.E. Μια πρόσφατη ειδική μελέτη του Centre for European Reform(CER) που υπογράφει ο διευθυντής του Charles Grant (EUROPE'S BLURRED BOUNDARIES.Rethinking enlargement and neigbourhood policy) προσδιορίζει το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο επιχειρούνται τα τωρινά αλλά και τα μελλούμενα βήματα της διεύρυνσης.

Ο Charles Grant υποστηρίζει ότι η Ε.Ε πρέπει να κρατήσει ανοικτή την προοπτική της διεύρυνσης και προτείνει το πώς η αντίθεση στη διεύρυνση μπορεί καλύτερα να υπερνικηθεί ακόμη και στις σημερινές δύσκολες μέρες.

Επιπλέον, ο συγγραφέας εξετάζει την πολιτική της Ε.Ε έναντι των γειτόνων που είναι απίθανο να ενώσουν τις τύχες τους μαζί της στο εγγύς μέλλον και προτείνει νέους σχεδιασμούς για τη σύνδεση αυτών των χωρών με την ΕΕ – κάτι λιγότερο από την ιδιότητα του μέλους αλλά πολύ πιό στενούς δεσμούς από την υπάρχουσα πολιτική γειτονίας.

Ο Grant καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο καθορισμός της ιδιότητας μέλους της Ε.Ε θα γίνει όλο και περισσότερο ευκρινής ή και απλώς δυσδιάκριτος: Ορισμένοι γείτονες θα κληθούν να συμμετάσχουν σε ένα συγκεκριμένο, εξαρχής καθορισμένο αν και περιορισμένο φάσμα πολιτικών της Ε.Ε, χωρίς την ύπαρξη της ιδιότητας του πλήρους μέλους, ενώ ορισμένα κράτη-μέλη θα επιδιώξουν στο προσεχές μέλλον να αποτελέσουν οργανικά μέρη ολιγάριθμων avant-gardes συμμαχιών.