Το πολιτικό rebranding

Τις τελευταίες μέρες αποφάσισα να ξαναδιαβάσω το τελευταίο τεύχος του περιοδικού Monocle που είχα καταχωνιάσει κάπου στο γραφείο μου μέχρι να περάσουν οι εκλογές και να ξαναβρώ χρόνο… Είχα τσεκάρει τα άρθρα των συνεργατών του πιο προκλητικά πολιτικού περιοδικού στις μέρες μας για το branding των νέων κρατών αλλά και το rebranding των παλαιοτέρων.

Και το rebranding κατ΄αυτούς μπορεί να αρχίζει από την εικόνα και τα σύμβολα αλλά δεν μένει μόνο σε αυτά αν η επιδίωξη του εντολέα είναι το εγχείρημα να αποδώσει ένα νέο, διαφορετικό, ελκυστικότερο και πάντως, ισχυρότερο «προϊόν» με καλύτερη θέση στην αγορά (και η πολιτική αγορά και αυτή αγορά είναι…).

Άλλωστε, η πρόκληση του rebranding δεν έχει αφήσει ασυγκίνητη τη πολιτική αγορά της Ευρώπης. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτικού rebranding απαντάται στη γειτονική μας Ιταλία. Πρόκειται για το εγχείρημα των πρώην ευρωκομμουνιστών (PCI) να θέσουν σε κίνηση το project "Δημοκρατικό Κόμμα" (Partito Democratico) αφού προηγουμένως "πέρασαν" τις φάσεις του "Δημοκρατικού Κόμματος της Αριστεράς" ( Partito Democratico della Sinistra, PDS) και των "Δημοκρατών της Αριστεράς" (Democratici di Sinistra, DS).

Σε αυτή τη πολύχρονη διαδικασία δεν άλλαξαν προφανώς μόνο τα «ιερά» σύμβολα της παράδοσης –από την ιταλική σημαία και το σφυροδρέπανο φτάσαμε στα κλαδάκια της ελιάς- αλλά και ο προγραμματικός λόγος μαζί με όλα εκείνα τα στοιχεία που συγκροτούν σήμερα ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό δημοκρατικό κόμμα που στηρίζεται περισσότερο στη πολιτική ενότητα και όχι στην ιδεολογική(;) συμφωνία. Το εγχείρημα του πολιτικού rebranding εξελίχθηκε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετεί και εκλογικές ανάγκες και προκλήσεις δηλαδή συμμαχίες (ακόμη και με «πρώην») και προτάσεις διακυβέρνησης (π.χ Ελιά, Prodi).

‘Ένα παρόμοιο εγχείρημα είχε υπαινιχθεί κάποτε και ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, στέλεχος των κυβερνήσεων Σημίτη και γενικός γραμματέας του Πασόκ για μια περίοδο. Ο κ. Χρυσοχοϊδης -βουλευτής της B’ Αθηνών σήμερα και με καλή εκλογική επίδοση- μιλώντας στο δημοσιογράφο κ. Σταύρο Θεοδωράκη (Το Βήμα, Κυριακή 11 Φεβρουαρίου 2001) είχε αναρωτηθεί " μήπως αντί για τις επιδιορθώσεις της μηχανής που τραβάει ακόμη, θα ήταν προτιμότερο να προχωρήσουμε σε ένα διάδοχο σχήμα;".

Εκείνη η συνέντευξη διατηρεί και σήμερα –λόγω των εξελίξεων μετά την ευρεία ήττα του Πασόκ- το ενδιαφέρον της. Γι΄αυτό και παραθέτω ένα απόσπασμα της.

[Ενα νέο κόμμα, δηλαδή;

Ενα νέο σχήμα. Στην Ελλάδα υπάρχουν ζωντανές κοινωνικές δυνάμεις που έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι παροπλισμένες πολιτικά. Δεν έχουν σχέση με το λεγόμενο "ιστορικό ΠαΣοΚ", μ' εμάς, δηλαδή, που ιδρύσαμε και ξεκινήσαμε το ΠαΣοΚ. Ταυτόχρονα όμως έλκονται από τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας και της πολιτικής που εκφράζει σήμερα ο Κώστας Σημίτης. Θα έρθουν κοντά μας μόνο αν προχωρήσουμε σε κινήσεις ανασυγκρότησης συνολικά της παράταξης, γι' αυτό μίλησα για το διάδοχο σχήμα. Την ανασυγκρότηση της δημοκρατικής παράταξης ως συνέχεια μιας παράταξης, η οποία έχει ζωή πάνω από έναν αιώνα. Είναι στο χέρι μας να ξαναπιάσουμε το νήμα της ιστορικής συνέχειας παραμένοντας το πλειοψηφικό κίνημα της προόδου της ελληνικής κοινωνίας.

­ Τι ονομασία θα είχε αυτό το νέο σχήμα;

Δεν βλέπω την αναγκαιότητα αλλαγής της ονομασίας.

­ Σύμβολο; τον πράσινο ήλιο;

Θα μπορούσαμε να αλλάξουμε ενδεχομένως σύμβολο. Τα σύμβολα πρέπει να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες, να υπακούουν στις ανάγκες του απλού πολίτη, ακόμη και αυτού που δεν έχει σχέση με το ιστορικό ΠαΣοΚ. Εξάλλου, το ΠαΣοΚ είναι η έκφραση της δημοκρατικής παράταξης μέσα σε συγκεκριμένο ιστορικό χρόνο. Και μέσα σε αυτόν δικαιώθηκε.

­ Για πείτε μου: τι σύμβολο έχετε στον νου σας απέναντι στον πράσινο ήλιο;

Η προσωπική μου προσέγγιση στον χώρο των συμβόλων είναι απόρροια των βιωμάτων μου. Κατάγομαι από προσφυγική οικογένεια, μεγάλωσα με τις διηγήσεις και τους αποκλεισμούς της γενιάς των πατεράδων και με τη συναισθηματική φόρτιση του ανεκπλήρωτου. Ξέρετε, ο πρώτος μεγάλος εισηγητής των σοσιαλιστικών αρχών είναι ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Γι' αυτόν τον πολιτικό σχεδίασε ο Κωνσταντίνος Παρθένης σύμβολα βασισμένα στις διαχρονικές αρχές της δημοκρατίας όπως, για παράδειγμα, το γνωστό "Δ", γράμμα μοναδικό ως σχήμα για όλα τα ευρωπαϊκά αλφάβητα, και από μέσα του, αναδυόμενο, το κεφάλι της θεάς της δημοκρατίας, της Αθηνάς. Αυτά τα σύμβολα προσωπικά θα μπορούσα με μεγάλη άνεση να τα υιοθετήσω, όπως με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσαμε να επιλέξουμε άλλα, με ιστορία πίσω τους, ή άλλα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία.]

Δεν γνωρίζω αν ο κ. Χρυσοχοϊδης έχει σήμερα την ίδια προσέγγιση στα ζητήματα με εκείνη που διατύπωνε ανοικτά και δημόσια το 2001. Θα είχε ενδιαφέρον να μαθαίναμε κάτι γι΄αυτό όταν κατά κοινή ομολογία οι όποιες "επιδιορθώσεις" επιχειρηθούν δεν θα έχουν ως αποτέλεσμα να βάλουν μπρός τη "μηχανή"…